«Մխիթար Սեբաստացի» կրթահամալիր
ՀԵՐԹԱԿԱՆ ԱՏԵՍՏԱՎՈՐՄԱՆ ԵՆԹԱԿԱ ՈՒՍՈՒՑՉԻ ՎԵՐԱՊԱՏՐԱՍՏՄԱՆ ԴԱՍԸՆԹԱՑ
«Հետազոտական աշխատանք կատարելու սկզբունքները» բաժին
ՀԵՏԱԶՈՏԱԿԱՆ ԱՇԽԱՏԱՆՔ
Թեմա՝ «Ռուսերենը՝ ամենօրյա հաղորդակցական միջոց ավագ դպրոցում»
Կատարող՝ Անահիտ Մանվելյան, Գյուլբենկյանի անվան թիվ 190 ավագ դպրոցի ռուսերենի դասավանդող
Դասավանդած առարկան՝ Ռուսաց լեզու
Խորհրդատու՝Յուրա Գանջալյան
2022
Բովանդակություն
1. Ներածություն ……………………………………………………………….3
2. Հաղորդակցություն …………………………………………………………4
3. Ինչպե՞ս արդյունավետ հաղորդակցվել և ինչքանով է լեզվի ընտրությունը ազդում արդյունավետության վրա……………………….. 6
4. Ինչպե՞ս սովորեցնել սովորողներին բարելավել իրենց հաղորդակցման կարողությունները……………………………………………………………..7
5. Հաղորդակցական գործունեության ձևեր, որոնք օգտագործվում են ավագ դպրոցում ………………………………………………………………10
5.1 Դերախաղ…………………………………………………………………..10
5.2 Բանավեճ……………………………………………………………………12
5.3 Լեզվական խաղեր…………………………………………………………14
5.4 Նամակներ գրելը…………………………………………………………..16
6. Եզրահանգում……………………………………………………………….17
7. Օգտագործված աղբյուրներ……………………………………………….18
Ներածություն
Ինչպես գիտեք, օտար լեզվի ուսուցման նպատակը լեզվի գործնական իմացությունն է, լեզվական համակարգի յուրացումը և լեզվական հմտությունների ձեռքբերումը։ Սակայն փորձը ցույց է տալիս, որ հաճախ ուսումն ավարտելուց հետո նույնիսկ լավագույն ուսանողները չունեն ինքնաբուխ խոսքի հմտություններ, նրանց բառապաշարը վատ է, իսկ քերականական կառուցվածքները՝ միատեսակ: Հատուկ կատարված ուսումնասիրությունները ցույց են տվել, որ օտար լեզուների ուսուցման դասընթացների 90%-ից ավելին հիմնականում ուղղված է լեզվական համակարգի ուսուցմանը, այլ ոչ թե այն յուրացնելուն։ Ավանդական մեթոդով ուսուցման հիմնական աղբյուրը ուսուցիչն է: Նա ուղղորդում է խոսքի գործունեության տեսակները, տալիս է մեկնաբանություններ և կազմակերպում է ուսումնական գործընթացը որպես ամբողջություն։ Միաժամանակ, դասավանդման մեթոդներն ու տեխնիկան ուղղված չեն ուսանողների խոսքի հմտությունների և կարողությունների ձևավորմանն ու զարգացմանը։
Ներկայումս լայնորեն կիրառվում է լեզվի յուրացման այսպես կոչված հաղորդակցական մեթոդը։ Լեզու սովորելու հաղորդակցական մոտեցումը ամենևին էլ նոր մեթոդ չէ: Այն սկսվել գործածվել անցյալ դարի 60-ականներին:
Օտար լեզվի ուսուցման հաղորդակցական մոտեցման մեթոդով աշխատելիս նվազագույնի է հասցվում աշակերտի մայրենի լեզվի օգտագործումը ուսումնական պարապմունքի ընթացքում:
Այս հետազոտական աշխատանքի նպատակն է ուսումնասիրել օտար լեզվի ուսուցման հաղորդակցական մոտեցման դասարանական գործունեության ձևերը, որոնք օգտագործում են աշխարհի առաջադեմ մանկավարժները և պարզել, թե գործունեության որ ձևերը կարող եմ օգտագործել իմ ուսումնական պարապմունքների ընթացքում՝ հայ սովորողին ռուսերեն սովորոեցնելիս:
Հաղորդակցություն
Հաղորդակցությունը կամ հաղորդունականությունը անձի այն հատկությունն է, որով նա բնականոն փոխհարաբերություններ է հաստատում ուրիշների հետ, համարժեքորեն ձևակերպում է իր ասելիքը, տեղեկություններ հաղորդում և ընդունում՝ ճշտորեն վերծանելով դրանք, ապահովելով պատշաճ հետադարձ կապը։
Հաղորդակցումը հասարակական սուբյեկտների (անձ, սոցիալական խումբ) փոխներգործության գործընթաց է, որի ժամանակ տեղի է ունենում փորձի, գիտելիքների, կարողությունների և գործունեության արդյունքների փոխանակություն։ Որպես հաղորդակցման սուբյեկտ հանդես են գալիս ինչպես անհատներ, այնպես էլ խմբեր։ Հաղորդակցությունը վերահսկում է հասարակական կյանքի բոլոր կողմերը, մարդականց, սոցիալական խմբերին։ Մարդը ապրում է ինֆորմացիոն դարաշրջանում՝ հաղորդակցության տարածման մեջ, որը կազմված է տարբեր պատկերներից, իմիջից, հաղորդագրություններից, սիմվոլներից, միֆերից, կարծրատիպերից։ Նույնիսկ առաջացել է <<տեղեկացված մարդ>> տերմինը. նրա համար հմտություն է ստանալ, մշակել և փոխանցել տեղեկատվությունը։ Հաղորդակցությունը կայանում է ոչ միայն մարդկանց միջև տեղեկատվության փոխանցմամբ, այլ նաև անձի ինքնորոշմամբ։ Հաղորդակցությունը և՛ հաղորդագրության ուղի է, և՛ կապի տեսակ է, և՛ հաղորդագրության գործողություն է, ինչպես նաև տեղեկատվության հաղորդումն է տեխնիկական միջոցների օգնությամբ։ Հաղորդակցությունը և երկխոսությունը մարդկանց համար հանդիսանում են ներկայանալու միջոցներ, իսկ երկխոսության էությունը կայանում է մարդկանց միջև խոսակցությունները։ Հաղորդակցությունը հաղորդագրության ուղին է, շփման գործընթացն է, տեղեկատվության հաղորդումն է, որն իրականացվում է տեխնիկական միջոցների օգնությամբ։ Հաղորդակցությունը (լատ. communicatio հաղորդագրություն, փոխանցում, communicare կապ հաստատել, հաղորդել, փոխանցել),
- Տեղեկատվության փոխանցման ձևն է (հեռախոս, հեռագիր, ռադիո, էլեկտրոնային փոստ, լեզու),
- Շփման գործընթացն է, երկու կամ ավելի անձանց միջև՝ հիմնված փոխադարձ հասկացվածության վրա (ակնարկ, հայացք, ժեստ, պատասխաններ, խոսակցություններ, վեճեր, բանակցություններ)։
- Հաղորդագրության փոխանցումն է երկու և ավելի մարկանց միջև։
- Մասսայական հաղորդագրություն է. տեղեկատվության հաղորդման գործընթաց՝ տեխնիկական միջոցների օգնությամբ (թերթեր, ռադիո, կինեմատոգրաֆիա, հեռուստատեսություն)։
Հաղորդակցությունը կապ է, որի միջոցով իրականանում է տեղեկատվության փոխանակում կենդանի և անկենդան բնության համակարգերի միջև։ Տրանսպորտային հաղորդակցությունը, հեռագրային կապը, հավատքի աղոթքները, երգերը, ողջույնները, ժպիտը, գրքեր-թերթեր կարդալը, կրթական դասախոսությունները, հանրային ներկայացումները, ֆիլմերի դիտումը, սեր բացատրելը, բջջային հեռախոսով զրուցելը, գովազդային հոլովակի նկարահանումը և տարածումը, վեճերը և հաշտությունները, պետությունների առաջնորդների բանակցությունները, էլեկտրոնային փոստը, սոցիալական միֆերի ստեղծումը, քաղաքական գործչի և պետության իմիջի ձևավորումը սրանք բոլորը հաղորդակցության գործընթացի օրինակներ են։
Վերբալ հաղորդակցությունը օգտագործվում է մարդկային խոսքի որակյալ արդյունքների համար։ Երբ տեղեկատվությունը բանավոր կերպով է փոխանցվում կա հնարավորություն ավելի պարզ, հստակ, հավելյալ բացատրություններ տալու միջոցով ապահովել խոսքի ընկալումը, տվյալ դեպքում հաղորդագրության իմաստը առավել քիչ կաղավաղվի։ Այստեղ կարող են մանրամասն ներկայացվել, բացատրվել հիմնական հասկացությունները, ինչն առավել արդյունավետ կդարձնի հաղորդակցային գործընթացը։ Հայտնի է, որ բանավոր հաղորդակցության ժամանակ բարձրացվում է փոխադարձ հասկացվածության աստիճանը, հարց ու պատասխանի միջոցով հնարավոր է հստակեցնել բոլոր հնարավոր խնդիրները։ Այսպիսի հաղորդակցության թերություն կարող է հանդիսանալ այն, որ տվյալ պարագայում ավելի քիչ թվով մարդկանց հետ կարող ես կազմակերպել երկխոսություն, հնարավորություն չկա առավել լայն զանգվածներին ճիշտ փոխանցելու հաղորդագրությունը։
Ինչպե՞ս արդյունավետ հաղորդակցվել և ինչքանով է լեզվի ընտրությունը ազդում արդյունավետության վրա
Թվում է շատ պարզ է ասել այն, ինչ մտածում ես։ Բայց շատ հաճախ, երբ ցանկանում ենք մեր խոսքը փոխանցել զրուցակցին, ապա այն կարող է կորուստներ կրել վերարտադրելիս, չնայած մեր լավագույն մտադրություններին։ Մենք մի բան ենք ասում, զրուցակիցը մեկ այլ բան է հասկանում արդյունքում առաջանում է անհամաձայնություն, ինչն էլ իր հերթին ստեղծում է կոնֆլիկտ։ Բարեբախտաբար, կան մի շարք մեթոդներ, ուղղություններ, որոնք օգնում են ավելի արդյունավետ հաղորդակցվել։ Երբ հաղորդակցվում ենք կողակցի, երեխայի, տնօրենի կամ կոլեգաների հետ, կարող ենք բարելավվել հաղորդակցային հմտությունները, որոնք հնարավորություն կընձեռեն կառուցել վստակության և հարգանքի մթնոլորտ, թույլ կտան զգալ լսված ու հասկացված։ Հաղորդակցությունն ավելին է քան միայն տեղեկատվության փոխանակումը։ Դա զգացմունքների ու մտադրությունների ընկալումն է, որը ընկած է հաքղորդակցությունների հիմքում։ Արդյունավետ հաղորդակցումը նաև երկկողմանի ճանապարհ է։ Դա միայն այն չէ, թե ինչպես պետք է փոխանցվի հաղորդագրությունը, ինչպես պետք է ստացվի և հասկացվի մեկ ուրիշի կողմից, այնպես ինչպես մենք ենք մտադրված, այլ նաև լսել և հասկանալ խոսքի ամբողջ մտադրությունը, ինչ, որ ասվում է և դիմացինին ևս դարձնել լսված և հասկացված։ Հաղորդակցությունը ավելին է, քան պարզապես բառերը, որոնք օգտագործվում են։ Արդյունավետ հաղորդակցությունը միավորում է հմտությունների մի շարք՝ ներառյալ ոչ խոսքային վերբալ հաղորդակցությունը, լսելու կարողությունը, կառավարել պահի լարվածությունը, ունենալ ունակություն պաշտպանված հաղորդակցման համար և ընդունակություն ճանաչել ու հասկանալ քո սեփական զգացմունքները և այն մարդու, ու հետ շփվում ես։ Արդյունավետ հաղորդակցությունը այն սոսինձն է, որ օգնում է խորացնել քո շփումները մյուսների հետ, բարելավվել թիմային աշխատանքը,որոշումների ընդունումը և խնդրի լուծումը։ Այն հնարավորություն է տալիս նույնիսկ շփվել բացասական իրավիճակներում՝ պահպանելով հարգանիքի ու վստահության մթնոլորտը։ Քանի որ արդյունավետ հաղորդակցությունը հանդիսանում է հմտություն, ավելի արդյունավետ է, երբ այն ինքնաբուխ է, բնական, քան ձևական ու կեղծ։ Ելույթը ընթերցելիս ավելի հաճախ չի ունենում այն ազդեցություն մարդկանց վրա, քան այն դեպքում երբ ներկայացվում է բանավոր։ Անշուշտ, ժամանակ և ջանքեր են պահանջվում այս հմտությունները զարգացնելու և արդյունավետ հաղորդակցվող դառնալու համար։ Ինչքան շատ ջանք ու եռանդ, վարպետություն ներդրվի, այնքան ավելի բնական ու ինքնաբուխ կդառնան հաղորդակցային հմտությունները։
Արդյունավետ հաղորդակցման հմտությունները հիմնարար են կյանքի բազմաթիվ ասպեկտներում հաջողության հասնելու համար: Շատ աշխատատեղեր պահանջում են ուժեղ հաղորդակցման հմտություններ: Լավ հաղորդակցման հմտություններ ունեցող մարդիկ նույնպես սովորաբար վայելում են ավելի լավ միջանձնային հարաբերություններ ընկերների և ընտանիքի հետ:
Արդյունավետ հաղորդակցությունը, հետևաբար, միջանձնային հիմնական հմտությունն է, և սովորելը, թե ինչպես բարելավել ձեր հաղորդակցությունը, շատ առավելություններ ունի: Այնուամենայնիվ, շատերը դժվարանում են իմանալ, թե որտեղից սկսել:
Հաղորդակցությունը երկկողմանի գործընթաց է: Այն ներառում է և՛ այն, թե ինչպես ենք մենք ուղարկում և ստանում հաղորդագրություններ: Երբ լսում և կարդում ենք, մենք ստանում ենք հաղորդագրությունը: Մենք ուղարկում ենք հաղորդագրություն, երբ խոսում են, կամ գրում:
Ինչպե՞ս սովորեցնել սովորողներին բարելավել իրենց հաղորդակցման կարողությունները
Սովորողները պետք է սովորեն լսել:
Մենք բոլորս հակված ենք մոռանալու, որ շփումը երկկողմանի գործընթաց է։ Մենք ընկնում ենք «հեռարձակման» ծուղակը, որտեղ պարզապես հաղորդագրություն ենք թողարկում և չենք կարողանում լսել պատասխանը: Բավականին շատ ժամանակ մենք իրականում չենք լսում ուրիշներին զրույցի ընթացքում, այլ մտածում ենք այն մասին, թե ինչ ենք նախատեսում ասել հաջորդը:
Ինչ է, այնուամենայնիվ, լսելը: Լսել սովորելը նշանակում է ոչ միայն ուշադրություն դարձնել ասված բառերին, այլ նաև, թե ինչպես են դրանք ասվում և դրանց հետ ուղարկվող ոչ բանավոր հաղորդագրություններին: Դա նշանակում է, որ ձեր ամբողջ ուշադրությունը հատկացնեք խոսողին և անկեղծորեն կենտրոնանալ այն բանի վրա, թե ինչ է նա ասում, և ինչ չի ասում:
Լավ ունկնդիրները օգտագործում են պարզաբանման և արտացոլման տեխնիկան՝ հաստատելու դիմացինի ասածը և խուսափելու որևէ շփոթությունից:
2. Ուսումնասիրել և հասկանալ ոչ բանավոր հաղորդակցությունը
Ցանկացած հաղորդագրության մեծ մասը փոխանցվում է ոչ բանավոր: Որոշ գնահատականներ ցույց են տալիս, որ դա կարող է լինել հաղորդակցության 80%-ը:
Հետևաբար, կարևոր է հաշվի առնել և հասկանալ ոչ բանավոր հաղորդակցությունը, հատկապես, երբ այն բացակայում է կամ կրճատվում է, օրինակ, երբ դուք հաղորդակցվում եք գրավոր կամ հեռախոսով:
Ոչ բանավոր հաղորդակցությունը հաճախ համարվում է մարմնի լեզու, բայց իրականում այն շատ ավելին է ներառում: Այն ներառում է, օրինակ, ձայնի տոնայնությունը և բարձրությունը, մարմնի շարժումները, աչքի շփումը, կեցվածքը, դեմքի արտահայտությունը և նույնիսկ ֆիզիոլոգիական փոփոխությունները, ինչպիսիք են քրտնարտադրությունը:
Այսպիսով, դուք կարող եք ավելի լավ հասկանալ այլ մարդկանց՝ մեծ ուշադրություն դարձնելով նրանց ոչ բանավոր հաղորդակցությանը: Դուք կարող եք նաև ապահովել, որ ձեր հաղորդագրությունը փոխանցվի ավելի հստակ՝ համոզվելով, որ ձեր խոսքերն ու մարմնի լեզուն համահունչ են:
3. Զգացմունքային իրազեկում և կառավարում
Հաղորդակցության երրորդ ոլորտը մեր սեփական և այլ մարդկանց հույզերի գիտակցումն է և այդ հույզերը կառավարելու կարողությունը:
Աշխատանքի ժամանակ հեշտ է ընկնել թակարդը՝ մտածելու, որ ամեն ինչ պետք է տրամաբանական լինի, իսկ էմոցիան տեղ չունի։ Այնուամենայնիվ, մենք մարդ ենք և, հետևաբար, խառնաշփոթ և զգացմունքային: Դա չի նշանակում, որ մենք պետք է թողնենք, որ ամեն ինչ կախված լինի դիմացինից: Այնուամենայնիվ, զգացմունքների գիտակցումը, ինչպես դրական, այնպես էլ բացասական, կարող է միանշանակ բարելավել հաղորդակցությունը:
Զգացմունքային ինտելեկտը ներառում է հմտությունների լայն շրջանակ, որոնք սովորաբար բաժանվում են անձնական հմտությունների և սոցիալական հմտությունների: Անձնական հմտությունները ներառում են ինքնագիտակցություն, ինքնակարգավորում և մոտիվացիա: Սոցիալական հմտությունները ներառում են կարեկցանք և սոցիալական հմտություններ: Դրանցից յուրաքանչյուրը բաժանված է ավելի շատ հմտությունների:
Ինքնագիտակցությունը բաղկացած է զգացմունքային գիտակցությունից, ճշգրիտ ինքնագնահատումից և ինքնավստահությունից:
Ապրումակցումը ուրիշների հետ «զգալու» ունակությունն է, երբ կիսում ես նրանց զգացմունքները և հասկանում դրանք: Այս հասկացությունն է ընկած ապրումակցային մանկավարժության հիմքում:
4. Հարցադրման հմտություններ
Հարցադրելը կարևոր հմտություն է՝ համոզվելու համար, որ դուք ճիշտ եք հասկացել որևէ մեկի ուղերձը: Սա նաև շատ լավ միջոց է որոշակի թեմայի վերաբերյալ ավելի շատ տեղեկատվություն ստանալու կամ պարզապես զրույց սկսելու և այն շարունակելու համար: Նրանք, ովքեր լավ հարցադրման հմտություններ ունեն, հաճախ նաև դիտվում են որպես շատ լավ ունկնդիրներ, քանի որ նրանք հակված են շատ ավելի շատ ժամանակ ծախսել ուրիշներից տեղեկատվություն ստանալու վրա, քան սեփական կարծիքը հեռարձակելու համար:
Հաղորդակցական գործունեության ձևեր, որոնք օգտագործվում են ավագ դպրոցում
Դերախաղային գործունեություն
Դերախաղային վարժությունները ուսանողներին հնարավորություն են տալիս ստանձնել անձի դերը կամ հանդես գալ տվյալ իրավիճակում: Այս դերերը կարող են կատարել առանձին ուսանողներ, զույգերով կամ խմբերով, որոնք կարող են ավելի բարդ սցենար խաղալ: Դերային խաղերն ուսանողներին ներգրավում են իրական կյանքի իրավիճակներում կամ սցենարներում, որոնք կարող են լինել «սթրեսային, անծանոթ, բարդ կամ հակասական», ինչը նրանցից պահանջում է ուսումնասիրել անձնական զգացմունքները ուրիշների և նրանց հանգամանքների նկատմամբ :
Դերային խաղի առավելությունները
- Դերային խաղը մոտիվացնում և ներգրավում է սովորողներին
- Ընդլայնում է դասավանդման ընթացիկ ռազմավարությունները
- Տրամադրում է իրական աշխարհի իրավիճակներ, որոնք օգնելու են սովորողներին իրական կյանքում հաղորդակցվելիս
- Սովորողները ձեռք են բերում իրական իրավիճակներում օգտագործվող լեզվական հմտություններ (թիմային աշխատանք, համագործակցություն, բանակցություններ, քննարկումներ)
Դերախաղի վարժանքների մշակման ուղեցույց
Դերախաղ նախաձեռնելիս պետք է մշակել նաև գնահատման չափանիշները: Սկզբում կարելի է առանց գնահատման փոքր դերախաղեր կազմակերպել: Երբ սովորողները մոտիվացվում են այդ դերախաղով, կարելի է արդեն ավելի մեծ դերախաղեր կազմակերպել, որոնք կարող են գնահատմամբ լինելՙ: Հետաքրքիր է լինում, երբ դերախաղը գնահատում է սովորողներից կազմված դիտորդական խումբը:
Դերախաղերի օրինակներ
Աշխատանքի ընդունման հարցազրույց.
Հարցազրույցներին նախապատրաստվելիս սովորողները կարող են ստանձնել հարցազրուցավարի կամ հարցվողի դերը:
Մարքեթինգ –
Սովորողները կարող են ստանձնել վաճառքի ներկայացուցչի պաշտոնը և վաճառել ապրանքը՝ համապատասխան գովազդներ պատրաստելով:
Մանրածախ առևտուր —
Սովորողները կարող են խաղալ վաճառքի մենեջերի և գնորդի դերերը
Բժշկական խորհրդատվություն
Սովորողները ստանձնում են ընտանեկան թերապևտի և պացիենտի դերերը:
Բանավեճի կազմակերպումը
Բանավեճի կազմակերպումը ուսումնական պարապմունքի ընթացքում մեծապես զարգացնում է սովորողների հաղորդակցական կարողությունների զարգացմանը: Այստեղ հարց է ծագում. իսկ ինչպե՞ս:
Սովորողները խոսելու վստահություն են ձեռք բերում
Ամենամեծ խնդիրը, որին բախվում է հաղորդակցման խնդիր ունեցող ուսանողը, վստահության պակասն է: Լինելով բանավեճի թիմի մաս՝ այս հարցը կարող է լուծվել։ Բանավեճն օգնում է սովորողներին ազատվել խոսելու և արտահայտվելու բարդույթներից:
Աստիճանաբար նրանք առաջ են քաշում իրենց մտքերը և ներկայացնում են իրենց փաստարկները: Սա թույլ է տալիս բարելավել իրենց խոսքը՝ անվախ կերպով փոխանցելով ձեր մտքերը և ձեռք բերել հաղորդակցվելու հմտություններ:
Բանավեճը զարգացնում է քննական մտածողությունը
Քննադատական մտածողությունը հաղորդակցության մեծ մասն է: Հաղորդակցվելիս սովորողները մտածում են նախքան խոսելը, և այն, ինչ խոսում են, աշխատում են մտածված մտքեր ասել, որպեսզի հակառակորդն ընկալի: Բանավեճի ընթացքում հաճախ են սովորողները ստիպված լինում արագ մտածել և արագ էլ հարցադրումներ անել:
Բանավեճը օգնում է սովորողներին ազատվել շփման բարդույթներից
Իմանալը, թե երբ պետք է խոսել, ինչ խոսել և ինչպես խոսել, հաղորդակցության և բանավեճի էական մասն է կազմում և օգնում է սովորողներին կատարելագործվել այդ հարցում:
Խոսելիս նրանք սովորում են ժեստեր օգտագործել՝ իրենց միտքը ընդգծելու համար:
Բանավեճը օգնում է ավելի պարզ արտահայտել մտքերը
Բանավիճելով սովորողները սովորում են, թե ինչպես արտասանել բառերը և հստակ խոսել: Բանավիճելիս նրանք պետք է հստակ խոսեն, որպեսզի հակառակորդ թիմը հասկանա իրենց տեսակետը: Քթի տակ շշնջալու, կամ էլ անընդհատ փնթփնթալու փոխարեն սովորողները աստիճանաբար ձեռք են բերում իրենց մտքերը հստակ ասելու հմտություններ:
Բանավեճը հարստացնում է սովորողների ակտիվ բառապաշարը
Բանավեճի միջոցով հարստանում է սովորողների ակտիվ բառապաշարը, ինչը թույլ է տալիս ավելի լավ խոսել: Նրանք սովորում են օգտագործել ավելի լավ բառեր, որոնք իրենց փաստարկներն ավելի արտահայտիչ են դարձնում և որոնք հստակորեն ներկայացնում են իրենց տեսակետը: Նրանք նույնիսկ սովորում են ճիշտ ժամանակին օգտագործել ճիշտ բառերը և խուսափել կրկնություններից:
Բանավեճը ձևավորում է խնդիր լուծելու հմտություններ
Բանավեճը սովորեցնում է սովորողներին հակամարտությունների լուծման հիմնական հմտություններ, որոնք շատ անհրաժեշտ են հաղորդակցության մեջ: Հաճախ զրուցելիս կհանդիպեք այնպիսի դեպքերի, որտեղ ինչ-որ վեճեր կծագեն, որոնք կշեղեն թեմայից։ Բանավեճը թույլ է տալիս վերահսկել դա: Այն օգնում է չշեղվել հուզող թեմայից և զարգացնել խնդիրը լուծելու հմտություններ: Բանավեճը օգնում է նաև նրբագեղորեն ընդունել պարտությունը:
Բանավեճը զարգացնում է համոզելու հմտություններ
Բանավեճի ընթացքում սովորողները սովորում են, թե ինչպես համոզել հակառակորդին: Դա արվում է փաստարկներով, որոնք հիմնված են ապացույցների վրա, որոնք լավ մտածված և ձևակերպված են և առաջ են քաշվում համոզիչ, բայց վստահ ձևով:
Ի՞նչ պետք է անել լավ բանավիճելու համար
- Նախքան բանավեճը պետք է ուսումնասիրել բանավեճի առարկա թեման: Որքան ավելի շատ գիտելիք ունենա սովորողը, այնքան ավելի լավ կկարողանա հակազդել:
- Պետք է դիտել YouTube-յան բանավեճեր: Դա թույլ է տալիս պատկերացում կազմել այն մասին, թե ինչպես բարելավել բանավիճելու տեխնիկան, որպեսզի փաստարկները լավ ներկայացվեն:
- Բանավեճի ընթացքում ուշադրություն դարձնել տոնայնությանը։ Տոնը շատ բան է արտացոլում և հաստատում:
- Յուրաքանչյուր բանավեճից հետո պետք է պարզել թույլ տված սխալները:
Լեզվական խաղերի կազմակերպումը
Խոսելու կարողությունները զարգացնող լեզվական խաղեր
«Մխիթար Սեբաստացի» կրթահամալիրի անգլերենի ուսուցիչ Յուրա Գանջալյանը առաջարկվում է հետևյալ լեզվական խաղերը.
Դեմ և կողմ
Դասարանը բաժանվում է երկու խմբի: Մի խումբը կողմ է կենդանաբանական այգու գոյությանը ու բերում է իր փաստարկները, իսկ մյուս խումբը դեմ է կենդանիներին ոչ իրենց բնական միջավայրում պահելուն և ներկայացնում է իր փաստարկները: Դասարանում խոսք կազմելու, մտածելու և հակափաստարկներ բերելու յուրօրինակ մրցույթ է ձևավորվում:
Մեկ րոպե տևողությամբ խոսքային մտագրոհներ
Դասարանը բաժանվում է 3-4 սովորողներից բաղկացած խմբերի: Դասավանդողը նախօրոք պատրաստել է մեկնաբանությունների համար հավասար դժվարություններ ներկայացնող բառեր, հասկացություններ, որոնց մասին սովորողները պետք է մեկնաբանություններ տան ուղիղ մեկ րոպե տևողությամբ իրենց ելույթներով: Երբ խմբի մի սովորողը մեկ-երկու վայրկյան կանգ է առնում, նրան օգնության է հասնում իր ընկերը: Պարտված է համարվում այն թիմը, որի սովորողները չեն կարողանում շարունակել իրենց խոսքը: Մի սովորող իր սմարթֆոնի վայրկյանաչափով հետևում է ժամանակին: Երբ մի րոպեն լրանում է, նա բարձրաձայն ասում է «Stop!»:
Ձնագունդ
Առաջարկվում է մի որևէ աշակերտի կազմել մի պարզ ընդարձակ նախադասություն: Երկրորդ աշակերտը պետք է կրկնի առաջին աշակերտի նախադասությունը և ավելացնի իրենը: Երրորդ աշակերտը կրկնում է առաջին երկու նախադասությունները և տրամաբանական շարունակությամբ ավելացնում իրենը և այդպես շարունակ: Ստացվում է այնպես որ վերջին աշակերտը հանպատրաստից հորինված մի ամբողջ պատմություն է պատմում: Խաղը մեծապես օգնում է մենախոսության կարողությունների զարգացմանը:
Կենդանի բառարան
Դասարանը բաժանվում է երկու խմբի: Յուրաքանչյուր խումբ ընտրում է իր առաջնորդին, ով համեմատաբար լավ է կարողանում անգլերենով մտքեր արտահայտել: Դասավանդողը առաջնորդներին է տալիս նախօրոք պատրաստված անգլերենով գրված հինգական բառերի ցուցակ: Առաջնորդը պետք է, խոսքն ուղղելով իր խմբին, բառերն այնպես բացատրի, որ խումբը կռահի այն ու միմյանց հետ փոքր խորհրդակցելուց հետո արտաբերի կռահած բառը անգլերեն: Առաջնորդին չի թույլատրվում ցույց տալ առարկան կամ նրա նկարը: Պարտվում է այն թիմը, որը ավելի քիչ բառ է կարողացել գուշակել: Սեփական, չսերտած խոսք անգլերենով արտահայտելու կարողությունն է զարգացնում այս խաղը: Խաղի ընթացքում ուսուցիչը չի ուղղում առաջնորդների քերականական սխալները: Խաղի գերխնդիրը անգլերենով հասկացված լինելն է:
Պաշտոնական կամ գործարար նամակներ գրելը
Ավագ դպրոցի սովորողները պետք է նամակներ գրելու հմտություններ ձեռք բերեն, որը կարևոր հաղորդակցական կարողություն է:
Դիմելու ձևը – եթե չգիտենք հասցեատիրոջ անունը՝ Уважаемые господа,(или !)
Уважаемый/ая господин/госпожа, (или !)
Уважаемая редакция!
Եթե գիտենք հասցեատիրոջ անունը՝ Уважаемый д-р Давыдов (д-р = доктор)!
Уважаемый Сергей Иванович,(!)
Նամակը սկսելու արտահայտությունները
Начинающие фразы
Благодарим за письмо от …
В ответ на Ваше письмо от …
Что касается Вашей просьбы ..
Ссылаясь на наше письмо от… сообщаем Вам, что …
Полезные выражения
Мы рады сообщить Вам …
К сожалению, мы должны сообщить, что …
Мы обращаемся к Вам с предложением…
Мы хотим сообщить Вам о…
Мы предлагаем Вам…
Данным письмом подтверждается, что…
Считаем необходимым (важным,
Считаем необходимым (важным, целесообразным) отметить…
В связи с Вашей просьбой…
В противном случае, мы будем вынуждены…
Дело в том, что…
По нашему мнению…
Заключительные формулировки
С уважением,
С наилучшими пожеланиями,
Եզրահանգում
Հետազոտական աշխատանքի ընթացքում Google-ի որոնողական համակարգում աշխատել եմ գտնել հաղորդակցական կարողությունների զարգացման ժամանակակից մեթոդներ, որոնք օգտագործում են առաջադեմ մանկավարժները: Ջանացել եմ պատասխանել այն հարցին, թե ինչպես բարձրացնել հաղորդակցական կարողությունների ձևավորման արդյունավետությունը: Մանրամասն վերլուծել եմ հաղորդակցական կարողությունները զարգացնող այնպիսի դասարանական գործունեության ձևեր, ինչպիսիք են՝ դերախաղը, բանավեճը, լեզվական խաղերը և պաշտոնական նամակներ գրելը:
Առաջին անգամ եմ նման հետազոտական աշխատանք կատարում և վստահաբար կարող եմ ասել, որ այն օգտակար եղավ ինձ համար: Կարծում եմ, որ իմ հետագա աշխատանքի ընթացքում կկարողանամ օգտագործել սովորողների հաղորդակցական կարողությունների զարգացման որոշ դասարանական գործունեության ձևեր, որոնց մասին գրել եմ:
Օգտագործված աղբյուրներ
Bonwell, C. C., & Eison, J. A. (1991). Active learning: Creating excitement in the classroom. Washington, DC: The George Washington University.
Harbour, E., & Connick, J. (2005). Role playing games and activities rules and tips. https://www.businessballs.com/roleplayinggames.htm
Lebaron, J., & Miller, D. (2005). The potential of jigsaw role playing to promote the social construction of knowledge in an online graduate education course. http://paws.wcu.edu/jlebaron/Jigsaw-FnlTCRpdf_050812.pdf
How Can Debate Help You in Developing Communication Skills?
https://derevofilm.ru/hy/mezhdunarodnyi-studencheskii-nauchnyi-vestnik-yazyk-i/
https://hy.wikipedia.org/wiki/Հաղորդակցային_գործընթաց
https://hy.wikipedia.org/wiki/Միջազգային_օժանդակ_լեզու
https://www.saegepr.com/post/հաղորդակցության-արդյունավետ-ռազմավարություններ
https://hy.unistica.com/բանավոր-հաղորդակցություն/
Լեզվական խաղեր. Յուրա Գանջալյան
Անահիտ Մանվելյանի բլոգ 